Tendens 1: globalisering is voelbaar in elke straat van Dendermonde
Globalisering is de toenemende verbondenheid én afhankelijkheid tussen landen en regio’s wereldwijd. Economie, communicatie, digitalisering en cultuur evolueren op mondiaal vlak. Stad Dendermonde beschouwt globalisering als een kans om lokale economische en sociale initiatieven te versterken in het midden van wereldwijde uitdagingen. Recente crisissen zoals COVID-19 en de oorlog in Oekraïne dwingen ons om lessen te trekken, onze strategische richting te (her)bekijken en een doeltreffend actieplan op te stellen.
Door de onvoorspelbaarheid van globalisering is het essentieel om mondiale en demografische ontwikkelingen nauwgezet te volgen. Het is cruciaal dat Dendermonde proactief anticipeert op de langetermijneffecten van de groeiende mondiale samenleving, die ons dagelijks leven, wonen, werken, ondernemen en zorg beïnvloeden.
De impact van globalisering is zichtbaar en kan blijvende veranderingen met zich meebrengen. Daarom streeft stad Dendermonde naar een inclusieve, kwaliteitsvolle en leefbare omgeving waarin diversiteit en identiteit centraal staan. Hoewel globalisering sociale en economische uitdagingen met zich meebrengt, biedt het ook kansen om te bouwen aan een veerkrachtige stad. Verbinding is een sleutelwaarde.
Een economisch duurzame stad fungeert als aantrekkingspool die vraag en aanbod op elkaar afstemt en economisch veerkrachtig is. Zo'n stad beschikt over een brede waaier aan activiteiten die maatschappelijke meerwaarde creëren, werkgelegenheid bieden en zorgen voor waardig werk voor iedereen.
Globalisering brengt uitdagingen met zich mee voor lokale economieën door de verhoogde concurrentie met grote internationale spelers. Tegelijkertijd zorgen demografische verschuivingen voor een diverser aanbod van producten en diensten. Hierdoor ontstaan er niet alleen groeikansen voor de lokale economie, maar ook obstakels vanwege ruimtelijke beperkingen.
Deze ontwikkelingen wijzen op een veranderend landschap, waarin de regiorol van Dendermonde een nieuwe positie moet innemen. Een concreet voorbeeld hiervan is het vertrek van het Rijksadministratief Centrum (RAC) naar een centrumstad. Dit vraagt om gerichte keuzes binnen een specifiek vakgebied om succesvol in te spelen op deze veranderingen.
Een positief ondernemersklimaat creëren, citymarketing, centrummanagement en coaching zijn geen wettelijke verplichtingen, maar wel van strategisch belang. Ondernemers en burgers hebben hoge verwachtingen van de overheid. VLAIO fungeert vaak als initiator en coördinator van vele initiatieven op dit gebied.
Voor lokale besturen is het niet altijd evident om aan alle verwachtingen te voldoen. Hoewel Dendermonde geen centrumstad is, worden we door onze omvang bijna gedwongen om dezelfde diensten aan te bieden als een centrumstad.
Als tegentrend van globalisering zien we initiatieven zoals lokale productie, korte keten en circulaire economie. De toenemende globalisering kan lokale en sociale werkgelegenheid beïnvloeden. Deze complexe samenhang benadrukt de noodzaak van doordachte strategieën en vooruitziende maatregelen om veerkrachtig te blijven in een veranderend economisch klimaat.
Sinds oktober 2023 is Dendermonde het centrum van het nieuwe Nationaal Park Scheldevallei, dat zich langs de Schelde uitstrekt van Gent tot Antwerpen. Dit unieke gebied met getijdennatuur beschikt over zoute, brakke en zoete zones, wat je nergens anders in Europa zo ver landinwaarts vindt.
Eén van de doelstellingen van het Nationaal Park is om de waardevolle natuur uit te breiden van 8 000 hectare naar meer dan 10 000 hectare binnen 24 jaar, zonder nieuwe gronden aan te wenden, maar door bestaande natuurgebieden in te zetten.
Daarnaast wordt er gewerkt aan het Sigmaplan 3.0, dat Vlaanderen moet beschermen tegen overstromingen door stevigere dijken en natuurlijke overstromingsgebieden. Dit zal ook de biodiversiteit en voedselketen herstellen, CO2 opslaan en beschermen tegen droogte. Het park richt zich op erfgoed, toerisme, landbouw, handel en andere economische activiteiten langs de Schelde. Door toerisme en recreatie te stimuleren, draagt het park bij aan de economische en sociale ontwikkeling van de regio.
Met slechts 4 Nationale Parken in Vlaanderen is het label van groot belang. Uit (inter)nationale studies blijkt dat elke geïnvesteerde euro minstens 10 euro oplevert voor de lokale gemeenschap. Het label ondersteunt toerisme, zorgt voor directe werkgelegenheid en biedt recreatieve mogelijkheden voor de bewoners.
Tot slot, een Nationaal Park slaagt alleen als alle partners zich volledig inzetten en hun bijdrage leveren in termen van mensen, middelen en expertise. Stad Dendermonde maakt deel uit van een sterke gebiedscoalitie met 2 provincies, 22 steden en gemeenten, verschillende terreinbeheerders en samenwerkingsverbanden. Deze samenwerking harmoniseert economische, ecologische en recreatieve belangen, waardoor Nationaal Park Scheldevallei uitgroeit tot een model van duurzaam beheer.
Iedereen is uniek. Het concept kruispuntdenken benadrukt het samenspel tussen de facetten van iemands identiteit. Aspecten zoals afkomst, leeftijd, lichaam, genderidentiteit beïnvloeden niet alleen elkaar, maar ook iemands positie in de maatschappij. Dit complexe samenspel noemen we het samenleven. Een gevolg van kruispuntdenken is dat het bewustzijn over vooroordelen groeit, waardoor we inspanningen kunnen leveren om ze te verminderen en een gelijkwaardige behandeling te bevorderen.
De verscheidenheid van identiteiten in Dendermonde vraagt om inclusiviteit op maat, een benadering die ook wel proportioneel universalisme wordt genoemd. Door te focussen op gedeelde waarden, trachten we verbinding te creëren tussen alle individuen.
Dendermonde ziet ook een diversifiëring van en binnen minderheidsgroepen zoals personen met een beperking, met een inkomen onder de armoedegrens, met andere religieuze overtuigingen, specifieke gender(identiteiten), niet-digitaal geletterden … Deze diversificatie vraagt om een flexibele en proactieve beleidsaanpak die gemeenschapsvorming bevordert en gelijke kansen biedt voor iedereen.
De groeiende diversiteit heeft verschillende gevolgen. Organisaties zetten steeds vaker in op een diversiteitsbeleid met een focus op een inclusieve cultuur. Deze tendens begint al voordat jongeren de arbeidsmarkt betreden, namelijk in het onderwijs. Scholen voelen een grotere noodzaak voor een open schoolklimaat en zoeken naar ondersteuning bij maatschappelijke spanningen in de klas.
De toenemende nood aan handvaten rond polarisatie, discriminatie, communicatie, culturele diversiteit en inclusief samenleven vraagt om (boven)lokale expertise en extra inspanningen. Deze zijn noodzakelijk, zowel achter de schermen bij het ontwikkelen van beleidsdocumenten, als op het werkveld waar de implementatie plaatsvindt.
In de samenleving zijn er groepen die niet optimaal kunnen deelnemen aan sport, vrije tijd en culturele activiteiten door drempels zoals lage inkomens, fysieke of mentale beperkingen, taalproblemen, religie, genderidentiteit, sociale isolatie en digitalisering. Initiatieven zoals de UiTPAS met kansentarief, cultuurcentra met toegankelijkheidsiconen, sterke G-sportwerkingen en het Rap op Stapkantoor helpen deze drempels te verlagen.
Ook muziek, sport en film zijn universele thema's die bijdragen aan toegankelijkheid. In Dendermonde zijn er verenigingen die diversiteit ervaren en ondersteuning van de stad nodig hebben om iedereen toegang te bieden tot een rijk aanbod activiteiten.
Stad Dendermonde mist een eenduidig diversiteitsbeleid, wat leidt tot versnippering en hiaten in bestaande documenten. Een samenhangend diversiteitsbeleid kan dienen als referentiekader voor zowel werkgevers als werknemers en onderwerpen als wettelijke bepalingen, deontologische code, visie op diversiteit en haalbaarheid van werkplekken omvatten. Dit beleid zou de selectieprocedures en dagelijkse werking van de organisatie verbeteren.
Ondanks enige aandacht voor diversiteit in de deontologische code en vacatures, ontbreken richtlijnen over geloofsneutraliteit en toegankelijkheid voor mensen met een beperking. Het diversiteitsbeleid kan worden ontwikkeld met expertise van interne en externe partners en via vormingen organisatiebreed worden uitgerold.
