Tendens 6: duurzaamheid is niet gelijk aan haalbaar betaalbaar
Hoewel de overstap naar duurzamere levenswijzen zowel het milieu als de maatschappij ten goede komt, is de transitie complex. De weg ernaartoe is vaak onduidelijk, moeizaam te volgen en financieel niet voor iedereen haalbaar. Wereldwijd groeit het besef van de urgentie van klimaatverandering. Informatie- en sensibiliseringscampagnes moedigen niet alleen duurzame acties van individuen aan, maar roepen ook beleidsmakers op om milieuvriendelijke maatregelen te treffen. De nadruk ligt op het informeren van de samenleving over het belang van gezamenlijke inspanningen om onze ecologische voetafdruk te minimaliseren.
In de energiesector zien we een duidelijke verschuiving naar duurzame en hernieuwbare energiebronnen, zoals o.a. zonne- en windenergie. Bewustmakingscampagnes zijn essentieel om het publiek te informeren over het belang van energiezuinigheid, verspilling te verminderen en de groene energieopties te ondersteunen.
De afnemende beschikbaarheid van open ruimte stimuleert innovatieve oplossingen op het gebied van ruimtelijke ordening en infrastructuur. Dit omvat:
Inrichting en toegankelijkheid van openbare ruimtes: er zijn creatieve benaderingen nodig om openbare ruimtes efficiënt te gebruiken en toegankelijk te houden voor iedereen.
Duurzame en bereikbare mobiliteit: met minder open ruimte wordt duurzame mobiliteit steeds belangrijker. Oplossingen zoals gedeelde mobiliteitssystemen, fietsvriendelijke infrastructuur en efficiënt openbaar vervoer dragen bij aan milieubehoud en toegankelijkheid.
Klimaatverandering en emissiereductie vormen grote uitdagingen. Om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, is een omschakeling naar duurzame energiebronnen zoals zon, wind en waterkracht essentieel. Fossiele brandstoffen terugdringen en energie-efficiëntie bevorderen in industrie, transport en gebouwen is cruciaal en kan worden bevorderd dankzij energiezuinige technologieën.
Dendermonde maakt vooruitgang op het gebied van energiebesparing, maar er is een duidelijke noodzaak aan betere infrastructuur en duurzamer vastgoed. Betrouwbare energieopslag, bv. via batterijen, is nodig om duurzame energie optimaal te benutten. Decentrale energieproductie biedt vele kansen, maar vereist nieuwe strategieën voor netbeheer. Elektrificatie van transport en verwarming, zoals elektrische auto's en warmtepompen, is noodzakelijk om de uitstoot verder te verlagen.
De energietransitie vergt aanzienlijke investeringen in het elektriciteitsnet en de bebouwde omgeving. Efficiënt energiegebruik bespaart kosten en is goed voor het milieu. Het elektriciteitsnet moet worden aangepast om duurzame energiebronnen op te nemen.
Daarnaast stimuleert de overgang naar circulaire systemen het hergebruik en recycling van materialen. De groei van de elektriciteitssector, mede dankzij de toenemende adoptie van elektrische voertuigen en verwarmingsoplossingen, draagt bij aan een duurzamere energie-infrastructuur.
Ondanks de vooruitgang blijven energiearmoede en het tekort aan kwalitatieve huurwoningen, door onvoldoende renovatie-investeringen, aanhoudende problemen. Een rechtvaardige energietransitie vereist specifieke aandacht voor huishoudens met lage inkomens en energiearmoede, om te voorkomen dat zij onevenredig getroffen worden door stijgende energieprijzen.
Het wijkrenovatieproject in Schoonaarde moedigt buurtbewoners aan om samen hun woningen energiezuiniger te maken. Dit collectieve project, ondersteund door de renovatiecoach van stad Dendermonde en het energiehuis BEA, biedt advies, begeleiding en ontzorging.
Buurtbewoners worden gesensibiliseerd om samen te renoveren. Eerst is er een infosessie over het aanbod, waarna een renovatiecoach langskomt om de mogelijkheden te bespreken. Dankzij een breed keuzemenu worden zorgen weggenomen en zijn correcte prijzen gegarandeerd. De stad wil de CO2-uitstoot verminderen en streeft naar een klimaatneutraal Europa tegen 2050. Dit gezamenlijke renovatie-initiatief, onderdeel van het klimaatadaptatie- en klimaatmitigatieplan, maakt de wijk toekomstbestendig. Het project verbetert woningen, versterkt de gemeenschap en draagt bij aan een betere omgeving voor iedereen.
Het belang van educatieve initiatieven zoals workshops, lezingen, burgerpanels en participatieve projecten om het begrip van klimaatverandering te vergroten, groeit snel. Scholen, gemeenschapscentra, sociale media en lokale evenementen zijn belangrijke kanalen om waardevolle informatie te verspreiden en educatieve prikkels te bieden. Samenwerkingen met bedrijven, maatschappelijke organisaties en andere belanghebbenden versterken deze initiatieven, vergroten het klimaatbewustzijn en stimuleren innovatieve oplossingen.
Dendermonde heeft een ambitieus klimaatmitigatie- en adaptatieplan gelanceerd om de CO2-uitstoot te reduceren. Het plan omvat vergroening van openbare en privéterreinen, het stimuleren van ecologisch gedrag, mobiliteitsacties en andere initiatieven die deel uitmaken van het lokale energie- en klimaatpact (LEKP).
Dendermonde bevordert ook duurzame levensstijlen door informatie en middelen aan te bieden voor energiebesparing, afvalvermindering, waterbesparing, duurzame mobiliteit en groene consumptie. Voorbeelden hiervan zijn subsidies voor energie-efficiënte renovaties, fietscampagnes en ondersteuning van lokale producenten. Daarnaast is er een groeiende vraag naar meer groene ruimtes in het openbaar domein. Deze zijn essentieel om hittestress te voorkomen en het mentale welzijn van burgers te bevorderen. Ze vormen een belangrijk onderdeel van het klimaatadaptatiebeleid en dragen bij aan de levenskwaliteit.
De stad heeft een ecoteam dat tijdens de Ros Beiaardommegang zorgde voor een duurzame ommegang met herbruikbare bekers, afvaleilanden, duurzame toiletten, zakasbakjes, minder drukwerk, meer mensen op de fiets, lokaal vegetarisch aanbod ... Het ecoteam is een multidisciplinair team, dat bestaat uit medewerkers van verschillende diensten en talloze helpende handen. Samen informeerden, sensibiliseerden en motiveerden ze mensen op het parcours om geen afval achter te laten, herbruikbare bekers terug te brengen en peuken in de zakasbakjes te deponeren. Zo maakten veel handen onze ommegang duurzamer en afvalarm.
Open ruimtes zijn van onschatbare waarde voor onze gezondheid, leefbaarheid, voedselproductie en biodiversiteit. Ze spelen een cruciale rol in de aanpak van klimaatverandering. Ondanks hun belang staan deze ruimtes onder druk en is het belangrijk om ze voor de toekomst te beschermen en te versterken.
Door de groeiende bevolking en verstedelijking bouwen we compacter en dichter, wat de diversiteit in stedelijke gebieden vergroot. Publieke ruimtes worden intensiever gebruikt, terwijl onze vrijetijdsbesteding evolueert naar activiteiten zoals spelen, sporten en recreëren. De vraag naar hoogwaardige publieke ruimtes is ongekend hoog en moet inspelen op demografische en maatschappelijke veranderingen, waaronder duurzame mobiliteit.
Een trend in mobiliteit is multimodaliteit, waarbij mensen verschillende vervoersmiddelen combineren, zoals elektrische fietsen, steps en speedpedelecs. Dit vraagt om aanpassingen in de infrastructuur, zoals fietssnelwegen, oplaadpunten en fietsenstallingen. Er komt steeds meer aandacht voor het verminderen van ruimte voor auto's en het vergroten van ruimte voor langzaam verkeer en openbaar vervoer. Lokaal mobiliteitsbeleid heeft aanzienlijke invloed op andere duurzame ontwikkelingsdoelstellingen. Contextfactoren zijn cruciaal voor duurzame mobiliteit, het aanpakken van infrastructuurrisico’s is belangrijk voor de verkeersveiligheid.
De stad heeft een verouderd mobiliteits- en fietsenbeleidsplan dat aan vernieuwing toe is. In de afgelopen legislatuur zijn diverse sterke Dendermondse visies en masterplannen opgesteld en goedgekeurd, zoals het parkeerbeleid van de Oude Vest en het masterplan Vestinggordel, die bijdragen aan kwalitatieve leefbaarheid.
Sint-Gillis heeft behoefte aan meer buitensportfaciliteiten, tegelijkertijd is er nood aan ruimte voor water (grotendeels overstromingsgevoelig gebied), recreatief en ecologisch groen. Het participatief opgestelde masterplan voor de Vondelbeekvallei biedt een toekomstvisie die deze noden combineert, ondersteund door maatschappelijk en politiek draagvlak.
Een groot groen-recreatief gebied biedt zuurstof aan het dichtbebouwde stadsweefsel van Sint-Gillis, met een uitbreidingsscenario op middellange termijn dat de impact op landbouw minimaliseert. De Kerselarenbrugwegelsite is inbegrepen, met nieuwe gemeenschapsvoorzieningen naast het sportterrein. Het AGB werkt aan de eerste deelprojecten om de visie te realiseren.
