De Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) inventariseerde in Vlaanderen mogelijke gronden met een verhoogd risico op PFAS-verontreiniging. In deze inventaris werden bedrijven, brandweerkazernes en brandweeroefenterreinen opgenomen.
Naar aanleiding van een oriënterend bodemonderzoek werden PFAS-concentraties in de bodem en het grondwater aangetroffen. Hoewel er in de jaren ’70 en ’80 risico-activiteiten plaatsvonden (kleinschalige werkplaats met verfspuitinstallatie) kon er in het onderzoek geen link gelegd worden met een bepaalde bron.
Naar aanleiding van een oriënterend bodemonderzoek werden PFAS-concentraties in de bodem en het grondwater aangetroffen. De verontreiniging is te linken aan de historische activiteiten bij de aanleg en exploitatie van een baggerslibstort.
Op een bedrijfsterrein gelegen Steenweg naar Wetteren 20+ werden naar aanleiding van een oriënterend onderzoek concentraties gevonden in het grondwater. De overwegend historische bodemverontreiniging is te wijten aan blusoefeningen, opslag van blusschuim, een sprinklerinstallatie en mogelijk ook het laadpunt afvalwater. In afwachting van verdere onderzoeksresultaten adviseerde het Departement Zorg no-regretmaatregelen om mogelijke risico’s voor de volksgezondheid te beperken.
De Vlaamse Openbare Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) liet een beschrijvend bodemonderzoek uitvoeren om de omvang en impact van de verontreiniging beter in kaart te brengen. Het beschrijvend bodemonderzoek werd in juli 2025 afgerond. De resultaten zijn geruststellend. Er moet geen sanering worden opgestart. Op basis van deze nieuwe gegevens adviseert het Departement Zorg om de eerder opgelegde no-regretmaatregelen op te heffen. In de plaats daarvan worden gerichte gebruiksadviezen ingevoerd voor een aantal specifieke percelen en delen van het openbaar domein. De OVAM informeert de eigenaars van de betrokken percelen persoonlijk via een aangepast bodemattest. In dit attest worden de actuele bodemkwaliteit en de geldende gebruiksadviezen duidelijk vermeld.
Naar aanleiding van een recent uitgevoerd gewijzigd bodemsaneringsproject op een bedrijfsterrein gelegen Robert Ramlotstraat 89, waarbij PFAS bijkomend werd onderzocht, adviseert Departement Zorg (op basis van de eerste resultaten) om voorzorgsmaatregelen te nemen in afwachting van bijkomend onderzoek. Er kan namelijk nog geen uitsluitsel gegeven worden of er al dan niet nog verontreiniging aanwezig is.
In afwachting van verder onderzoek adviseert Agentschap Zorg en Gezondheid om volgende voorzorgsmaatregelen te nemen:
Op de site:
Laat kinderen niet spelen op onbedekt terrein op de site.
Afhankelijk van het gebruik en de weersomstandigheden: maak het verharde terrein op de site regelmatig schoon met water.
Vermijd dat braakliggende of losse grond op de site verstuift of verwaait.
Op de site en in een zone van 100m rond de site:
Eet je zelf-geteelde groenten of fruit? Wissel dan af met producten uit de handel en eet elke dag gevarieerd. Was je fruit en groenten goed met water voor je ze eet. Dit advies geldt zeker voor kwetsbare personen: kinderen tot 12 jaar, immuunverzwakte personen en vrouwen die zwanger willen worden, zwanger zijn of borstvoeding geven.
Eet maximaal 1 ei per week van eigen kippen. Kwetsbare personen eten beter geen eieren van eigen kippen.
Gebruik je compost niet als meststof voor je tuin.
Vermijd dat braakliggende of losse grond verstuift of verwaait.
Goede hygiëne toepassen:
was je handen regelmatig, zeker voor de maaltijd.
maak je huis binnen schoon met water.
afhankelijk van het gebruik en de weersomstandigheden, maak verharde delen buiten, zoals oprit en terras, schoon met water.
Op de site en in een zone van 500m rond de site:
Gebruik je putwater niet als drinkwater, ook niet om thee, koffie of ijsblokjes te maken of om ermee te koken.
Gebruik je putwater niet om je zwembad te vullen en moestuin water te geven.
Putwater kan gebruikt worden voor laagwaardige toepassingen zoals je auto wassen, toilet doorspoelen, oprit afspuiten en sierplanten water geven, maar vanuit duurzaamheidsoogpunt gebruik je hiervoor best regenwater in plaats van grondwater.
Gezonde voeding is voor iedereen belangrijk. Volg de aanbevelingen in de voedingsdriehoek en eet gevarieerd, van verschillende bronnen.
Voor alle aansluitbare putwatergebruikers: sluit je aan op het openbaar waterleidingnet.
Deze voorzorgsmaatregelen gelden in afwachting van meer gegevens over de reële PFAS-bodem- en/of grondwaterverontreiniging. Tijdens verder onderzoek zal een contour van de verontreiniging bepaald worden, ook buiten het terrein. Voor het bronperceel en eventuele verspreidingspercelen zal in het beschrijvend bodemonderzoek een locatiespecifieke risico-evaluatie opgesteld worden.
Aanvullende informatie:
Zeelsebaan 86+ - Westbrouck (Grembergen): 500 m perimeter geldt vanaf middelpunt peilbuis P4-1.
Baggerslibstort Sint-Gillis - Molencauter zn (gelegen tussen de Dender en Tanneweg): 500 m perimeter geldt vanaf middelpunt peilbuis P4-1.
Steenweg naar Wetteren 20+ (Schoonaarde): enkel de 500 m perimeter is van toepassing en geldt vanaf middelpunt peilbuis P2108.
Robert Ramlotstraat 89 (Sint – Gillis) 500 m perimeter geldt vanaf middelpunt peilbuis EPB 1008.
Meer informatie
Het wetenschappelijk onderzoek naar PFAS en de mogelijke impact op de gezondheid is nog volop in evolutie. Deze voorzorgsmaatregelen gelden voor langere termijn tot er meer wetenschappelijke inzichten beschikbaar zijn om op Vlaams niveau de maatregelen aan te passen of af te bouwen.
