Langs de Noordlaan ligt het imposante historische kazernegebouw, waar onder meer het Ros Beiaard staat. Op 16 september 2020 tekenden stad Dendermonde en Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV) een optieovereenkomst met de Regie der Gebouwen, die eigenaar is van de site. In 2022 werd de aankoopoptie met 2 jaar verlengd.
Tijdens de loop van de optieovereenkomst kan de Kazerne op elk moment overgenomen worden voor een symbolische euro. In die tijd zullen we een aantal bijkomende technische en financieel-economische onderzoeken doen en zullen we bekijken hoe we private partners kunnen betrekken in de ontwikkeling van het gebouw en de site. Ook het totale kostenplaatje en de financiële haalbaarheid worden onder de loep genomen.
Tijdens de duur van de optieovereenkomst neemt de stad het beheer van de site over.
Volgende stappen
De Regie der Gebouwen en de stad hebben al een aantal 1ste onderzoeken laten uitvoeren naar de stabiliteit. De resultaten hiervan lijken positief, zo blijkt bijvoorbeeld dat de bestaande fundering in goede staat verkeert.
In samenwerking met Participatie Maatschappij Vlaanderen werd een dossier opgestart om dit gebouw en de hele site een nieuwe bestemming te geven.
In juni 2021 gingen we van start met een architectuuropdracht. Een studieteam bestaande uit Bressers Erfgoed, BLAD, OMGEVING en Erfgoedstudie heeft de bouwkundig-architecturale en financieel-economische haalbaarheid van een herbestemming nagegaan.
Het resultaat van het herbestemmingsonderzoek werd begin 2023 bekendgemaakt. Zowel het herbestemmingsonderzoek als het technisch onderzoek worden gesubsidieerd door het Agentschap Onroerend Erfgoed. De stad en PMV, die een aankoopoptie hebben op het gebouw, willen de mogelijkheden voor de site nu verder onderzoeken vooraleer de aankoopoptie te lichten.
Er zijn heel wat invullingen mogelijk: stadsdiensten, lokale economie, kantoren, horeca … Sowieso zal het Ros Beiaard nog steeds zijn plaats hebben in de Kazerne. Het plein langs de kant van de Kazernestraat is, samen met de Kazerne zelf en de ommuring, beschermd als stadsgezicht en zal opnieuw een pleinfunctie krijgen, bijvoorbeeld voor evenementen.
Wat hieraan voorafging
Ontwerpend onderzoek
Om inzicht te krijgen in de ontwikkelingen die mogelijk zijn op deze site, heeft de stad van 2014 tot 2016 een ontwerpend onderzoek uitgevoerd. De belangrijkste vraag was welke functies mogelijk zijn in en rond het kazernegebouw. Daarbij was er aandacht voor de ruimtelijke invulling en de financiële haalbaarheid van de verschillende voorstellen.
Communicatie en inspraak
In juni 2015 organiseerde stad Dendermonde een infoavond en gesprekstafels met omwonenden en geïnteresseerde burgers. De ontwerpers schotelden aan de aanwezigen een aantal vragen voor die voer waren voor discussie en ging aan de slag met de geleverde input. Het studiebureau onderzocht de mogelijke effecten van de verschillende scenario’s. Tijdens het stadsdebat op 21 juni 2016 werd de meest recente stand van zaken voorgesteld. Iedereen kon zich uitspreken over zowel de positieve als de negatieve punten en mee discussiëren aan de debattafel. De presentatie hiervan kan je onderaan deze pagina terugvinden.
Eindrapport
In het eindrapport van het ontwerpend onderzoek werden randvoorwaarden vastgelegd voor een kwalitatieve invulling van de site en het gebouw. Voor het opstellen van die randvoorwaarden werd rekening gehouden met de input van het stadsdebat. Je kan de resultaten nalezen in het eindrapport onderaan deze pagina.
Herbestemmingsonderzoek
In opdracht van stad Dendermonde en de Vlaamse investeringsmaatschappij PMV is er een herbestemmingsonderzoek van de Bomvrije Kazerne uitgevoerd.
Bij de herbestemming moet de stalling van het Ros Beiaard behouden blijven en moet er een publiek plein voor onder andere evenementen gerealiseerd worden: met die voorwaarden hield het onderzoek rekening. De stad kiest bijkomend voor een belevingscentrum over het Ros Beiaard op de site. Voor al die functies, zo blijkt uit het onderzoek, zal de stad een eigen financiering moeten voorzien waarbij er geen impact is op het projectrendement.
In het kader van de herbestemmingsstudie vonden gesprekken plaats met verschillende partijen. Vele lokale actoren hebben interesse om in de Bomvrije Kazerne plaats te nemen: er is belangstelling vanuit de horeca, maar daarnaast is er ook interesse om recreatieve of sportieve (jeugd)activiteiten te voorzien op de site. Door de nabijheid van scholen heeft de kazerne een interessante ligging.
Vanuit een stakeholderbevraging en functionele invulling van de site kwam de vraag voor parkeergelegenheid naar boven. Het studieteam werkte een aantal scenario’s uit in combinatie met de realisatie van een evenementenplein. Bij alle invullingen die werden onderzocht, werd aandacht gegeven aan de zwakke weggebruiker, de inzet van het oefenplein voor publieke evenementen en voldoende groen en ontharding.
Het project heeft een zo hoge restauratiekost dat die, zelfs al zouden er erfgoedpremies worden toegekend, niet kan worden terugverdiend binnen de looptijd van een economisch rendabele herbestemming, zo blijkt uit het financieel onderzoek. De stad en PMV gaan daarom de komende maanden verder op zoek naar een rendabel businessmodel. 1 van de 1ste stappen is de indiening van 2 dossiers op de oproepen 2023 van het Agentschap Onroerend Erfgoed. De partners hopen op die manier subsidies te verwerven voor de plaatsing van een tijdelijk dak boven de Bomvrije Kazerne en een 1ste fase in de exterieurrestauratie te kunnen opstarten. Zo zou het gebouw eindelijk kunnen beginnen uit te drogen.
Gezien de hoge restauratiekost van de Bomvrije Kazerne, werd ook gezocht naar manieren om bijkomende opbrengsten te genereren uit nieuwbouwontwikkeling. Naast een torenvolume, onderzocht tijdens het ontwerpend onderzoek door SUM in 2014-2016, werd ook andere bijkomende volumes mogelijk bevonden voor de realisatie van meergezinswoningen. De do’s en don’ts bij een restauratie en ontwikkeling van de site werden vastgelegd in een leidraad tot herbestemming.
Het haalbaarheidsonderzoek herbestemming en de technische onderzoeken die daarmee gepaard gingen, werden gesubsidieerd door het Agentschap Onroerend Erfgoed.
