Nieuwe brandweerkazerne

Redenen voor een nieuwe kazerne

Verschillende redenen zorgden voor de vraag naar een nieuwe kazerne. De oude kazerne was verouderd, hij voldeed niet meer aan de normen en had slechts 1 uitrijpoort wat grote veiligheidsrisico’s met zich meebracht.

Bovendien werd de brandweer ondertussen hervormd, waardoor de brandweerpost van Dendermonde onderdeel werd van Brandweerzone Oost. Het hoofdkwartier van Brandweerzone Oost bevindt zich nu ook in Dendermonde, waarvoor het oude gebouw te klein was. Ook breidde het takenpakket van de brandweer de voorbije jaren uit, wat een extra reden was om te kiezen voor een nieuwe kazerne.

In tussentijd liepen er hervormingsprocedures om de organisatiestructuur van de brandweerdiensten te hervormen. Eerst moest er duidelijkheid zijn binnen welke hulpverleningszone Dendermonde ondergebracht zou worden. Dan pas kon de voorbereiding van de nieuwe kazerne starten. Dendermonde werd onderdeel van Brandweerzone Oost (de toenmalige Hulpverleningszone Oost).

Het hoofdkwartier van Brandweerzone Oost werd ondergebracht in de brandweerkazerne van Dendermonde, wat ervoor zorgde dat het gebouw te klein werd. Ook breidde de voorbije jaren het takenpakket van de brandweer uit, wat een extra reden was om te kiezen voor een nieuwe kazerne.

Het bouwproces

De stad besloot op te treden als bouwheer, in nauwe samenwerking met Brandweerzone Oost. In 2017 werd daarvoor een overeenkomst afgesloten. De samenwerkingsovereenkomst werd ondertekend voor de bouw van een nieuwe kazerne. Een indicatieve financiële verdeelsleutel werd vastgesteld die de studie- en bouwkosten voor beide partijen verdeelt volgens de ingenomen oppervlakte.

Er werd gestart met het onderzoek naar de meest geschikte ligging voor de kazerne. Bereikbaarheid, ontsluiting en voldoende ruimte waren hierbij belangrijke parameters om te onderzoeken. De ligging van de oude brandweerkazerne scoorde zeer goed op het locatie-onderzoek, zowel op lokaal als zonaal vlak:

De site ligt in het hart van het stadscentrum.
De site ligt vlakbij een knooppunt van hoofdontsluitingswegen.
Door de aankoop van de achterliggende gronden werd bovendien een ontsluiting via de Leopoldlaan mogelijk.
In het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan Oude Vest ligt de kazerne in een zone voor gemeenschapsvoorzieningen, wat ideaal is voor een veiligheidsdienst.
Dendermonde is centraal gelegen in de ruimere brandweerzone.

Daarop werd het architectenbureau Artex Ingenieurs en Architecten uit Dendermonde aangesteld voor de ontwerpopdracht. Met de aankoop van een woning naast de oude kazerne kreeg de oppervlakte haar uiteindelijk vorm en konden de architecten starten met het onderwerp.

Een bouwteam werd samengesteld en werkte het ‘plan van eisen’ uit. Dit gebeurde in goede samenspraak met de dienst gebouwen van de stad en met de verantwoordelijken van de brandweerpost Dendermonde en Brandweerzone Oost.

Het ontwerp

De site kent 2 ontsluitingen: de oorspronkelijke ontsluiting via de Oude Vest en een 2de ontsluiting werd mogelijk via de Leopoldlaan door de aankoop van de achterliggende gronden. Het architectenbureau speelde hierop in door het gebouw een tweeledige opdeling toe te kennen:

De administratieve taken werden ondergebracht aan de kant van de Oude Vest, dichtbij het stadscentrum. Naast het onthaal en de kantoor- en bureelruimtes, werden hier ook de opleidingslokalen en vergaderruimtes ondergebracht.
De brandweerspecifieke lokalen en interventiegerichte functies werden ondergebracht aan de achterzijde van het gebouw, gericht op een snelle ontsluiting via de Leopoldlaan. Hier bevindt zich het operationele hart van de kazerne. De voertuigenhal met maar liefst 9 uitrijpoorten (dit in tegenstelling tot de enige uitrijpoort bij de oude kazerne die uitgaf op de Oude Vest), de lokalen voor ademlucht, de was- en droogplaatsen, kleedruimten en douches, werkplaatsen en magazijnen.

Om de interventietijd zo kort mogelijk te houden werd bij het ontwerpproces nauw toegekeken op een goede bereikbaarheid en vlotte interne circulatie. Operationele brandweerleden hebben toegang via de Oude Vest en via de Leopoldlaan. Binnenin het gebouw maken de toegangen een vlotte bereikbaarheid van de gelijkvloerse kleedkamers mogelijk.

Verloop van het bouwproces

In augustus 2019 werden de bouwplannen goedgekeurd.

Eind juni 2020 werd de offertevraag gepubliceerd. Uit de 13 ontvangen offertes werd de inschrijving van de economisch meest voordelige en regelmatige bieder weerhouden, namelijk de inschrijving van Jan De Nul nv.

Op 18 januari 2021 keurde het college van burgemeester en schepenen de gunning aan inschrijver Jan De Nul nv goed voor het gunningsbedrag van 5 919 683, 90 euro.

Om te beginnen aan de bouwwerken, moest de brandweer op zoek naar een alternatieve locatie. Op 12 december 2020 verhuisden de brandweervoertuigen en -administratie naar een tijdelijke locatie op de Noordlaan (naast de Bomvrije Kazerne). De bestaande bijgebouwen van de vroegere kazerne aan de Noordlaan werden heringericht als werkplaats, ontspanningsruimte en opslagplaats. In de kazerne zelf werden 3 tubes gebruikt voor de opslag van materiaal en standplaats voor dienstvoertuigen. Op het terrein werd ook een tent geplaatst om de voertuigen onder te brengen. Voor de kantoorfuncties, kleedkamers en sanitaire inrichting werden tijdelijke containerunits geplaatst op de site. De brandweer onderbrengen op deze tijdelijke locatie zorgde ervoor dat ze 100 procent operationeel konden blijven gedurende de bouwwerken, zodat het belang en de veiligheid van de burgers op elk moment gegarandeerd werd. De werken om de tijdelijke locatie terug te brengen naar haar oorspronkelijke toestand zijn in uitvoering.

De bouwwerken voor de nieuwe kazerne gingen van start op 26 april 2021, dit met de sloop van de oude kazerne. Een uitvoeringstermijn van 500 kalenderdagen werd vooropgesteld. Het vlotte bouwproces zorgde ervoor dat de nieuwe brandweerkazerne, opgebouwd in betonskeletstructuur, werd opgeleverd in het najaar van 2022.

Exact 2 jaar na de verhuis van de brandweer naar haar tijdelijke locatie vond de operationele verhuis naar de splinternieuwe kazerne op de Oude Vest plaats (10 december 2022). De zonale administratie volgde op 9 januari 2023. Op zaterdag 4 maart 2023 openden we officieel het nieuwe gebouw.

Het nieuwe gebouw heeft vele voordelen

Een grote voertuigenhal met 9 uitrijpoorten waardoor de voertuigen in lijn kunnen staan hoe ze moeten uitrijden. Dit verhoogt de efficiëntie tijdens de interventies.
De dubbele ontsluiting langs de Oude Vest en de Leopoldlaan zorgt voor een efficiënte werking van het administratieve deel en het interventiedeel.
Het gebouw is toegankelijk gemaakt voor iedereen, dit door toepassing van o.a. drempelloze overgangen ter hoogte van de inkomdeuren, een personenlift die toegang geeft tot de verschillende verdiepingen in het gebouw, aangepast sanitair…
Lichtrijke ruimten door toepassing van grote ramen, lichtkoepels, een lichtstraat in de voertuigenhal en uitrijpoorten met beglazing zorgen voor een aangename werksfeer voor het administratief en het operationeel personeel.
Hernieuwbare energiebronnen zijn ingezet door PV-panelen, warmtepompen, recuperatie van het regenwater te plaatsen.
Verwarmings-, verluchtings- en verlichtingsinstallaties worden bijkomend gestuurd door sensoren en impulsen, vb. bij interventieoproepen wordt de lichtsterkte van de buitenverlichting aangepast, bij het langdurig openstaan van de uitrijpoorten wordt de verwarming uitgeschakeld om energie te besparen (rekening houdende met een vorstbeveiliging), ventilatie met een vraaggestuurde regeling d.m.v. CO2-sensoren …
Een groendak werd voorzien op de delen van de platte daken. Een groendak heeft vele voordelen. Het biedt niet alleen een esthetische meerwaarde, maar zorgt ook voor een langere levensduur van de dakbedekking, biedt thermische en akoestische isolatie, werkt luchtzuiverend, verhoogt de biodiversiteit van de omgeving ... De groendaken in dit project zijn gesubsidieerd door de Vlaamse Overheid voor een bedrag van 21 262,50 euro.

Geschiedenis brandweerkazerne Dendermonde

Al in de middeleeuwen was brandbestrijding een belangrijke taak voor onze stad. Alle huizen waren van hout. De pijnders (havenarbeiders) namen dit eeuwenlang op zich. Het blusmateriaal lag gestockeerd in het vroegere Pijndershuis in de Scheldestraat (nu Franz Courtensstraat).

In 1862 werd een gewapend vrijwillig brandweerkorps opgericht, met aan het hoofd stadsbouwmeester Bouwens. Het arsenaal met het blusmateriaal bevond zich eerst in de laken- en korenhalle, nadien in de nieuwbouw achter het Stadhuis. Toen het Stadhuis in 1914 helemaal in vlammen opging, zocht de brandweer naar een nieuwe locatie. Tijdens de oorlog keerden ze terug naar de vroegere lakenhalle en vanaf 1920 trok de brandweer in de tijdelijke houten loods in de Kazernestraat in. 2 jaar later verhuisden ze naar de 3 oude kazematten op Bastion VIII, maar de hoge vochtigheid bleek schadelijk voor het materiaal. Uiteindelijk vond de brandweer vanaf 1928 plaats in de nieuwbouw in de Kerkstraat, waar ook de Stedelijke Nijverheidsschool en de Muziekschool zich vestigden (vandaag neemt de Stedelijke Academie voor Muziek, Woord en Dans het hele gebouw in gebruik). Dit gebouw werd meer dan 50 jaar de uitvalsbasis voor de brandweer.

In de jaren 80 ontstond de idee voor de bouw van een nieuwe kazerne op het industrieterrein Hoogveld. Er werd een voorontwerp gemaakt, maar de idee werd niet uitgewerkt. In 1986 besliste de gemeenteraad om Garage Modern op de Oude Vest aan te kopen. 2 jaren later vond de verhuis van de brandweer van de Kerkstraat naar de Oude Vest plaats. Het gebouw had een ruime voertuigenhal, maar beschikte over slechts 1 uitrijpoort wat een groot risico vormde. De vraag naar een nieuwe kazerne kwam snel weer naar boven.